Ένα φρεσκάρισμα χρειαζόταν στο Πολυτεχνείο

"Το ζήτημα είναι να κάνουμε μια επαναστατική κριτική ολόκληρης της τέχνης και όχι μια κριτική της επαναστατικής τέχνης" έλεγε ο Guy Debord. Εάν το  ανάγουμε αυτό στην street-art, θα μπορούσαμε να υποθέσουμε πως το ζητούμενο είναι πως θα ανακαλύψουμε την δική μας επαναστατική ματιά και όχι πως θα κρίνουμε τα επαναστατικά έργα της τέχνης του δρόμου. 
Ένα ασπρόμαυρο γκράφιτι έκανε την "επαναστατική" εμφάνισή του στο κέντρο της Αθήνας καλύπτοντας δύο τοίχους του Πολυτεχνείου  μέσα σε μία βραδιά. Δεκάδες άρθρα κατέκλυσαν τον τύπο με το βασικό επιχείρημα ότι τέχνη δεν είναι μόνο το γκράφιτι αλλά και η αρχιτεκτονική και ότι δεν μπορεί ένα έργο και μάλιστα αμφιβόλου αξίας να δημιουργείται εις βάρος ενός άλλου. Η σκέψη είναι σωστή αλλά θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ποιο επιτυχημένα σε άλλα παραδείγματα όπως ότι δεν μπορείς να καταστρέφεις αρχαία για να σηκώσεις το μουσείο της Ακρόπολης ούτε να χαρακτηρίζεις διατηρητέα μόνο τις προσόψιες των νεοκλασικών κτιρίων αδειοδοτώντας το γκρέμισμά τους.

"Η μαύρη και αποκρουστική εικόνα του κτιρίου των οδών Πατησίων και Στουρνάρη βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την πραγματική εικόνα του Ελληνικού Δημόσιου Πανεπιστήμιου" αναφέρει αυτάρεσκα η σύνοδος των Πρυτάνεων. Συνεπώς αν την έβαφαν κάτι σε σομόν θα ταίριαζε καλύτερα με την λαμπρή εικόνα που έχουν οι Πρυτάνεις για τα Πανεπιστήμιά τους; 

Έμαθα επίσης πως για το θέμα του "βανδαλισμού" του πολυτεχνείου διατάχθηκε κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση. Φαίνεται πως μέχρι σήμερα το κτίριο παρέμενε αβανδάλιστο και διατηρούσε τον "αξιοπρεπή" χαρακτήρα του. Οι φωτογραφίες μιλάνε μόνες τους:

Στουρνάρη: Τοίχος "αποδεκτής" αισθητικής

Στουρνάρη: Τοίχος "απαράδεκτης" αισθητικής

Μία ολόκληρη πόλη έχει κατακλυστεί τα τελευταία χρόνια από γκράφιτι, που μπορούν να χαρακτηριστούν άλλα έργα τέχνης και άλλα απλές μουτζούρες. Τα σπρέυ εξαπλώνονται και φαίνεται πως αυτή τη φορά χτύπησαν κτίριο "σημαία" για τα ΜΜΕ προκαλώντας αυτή τη φορά με το χρώμα και το μέγεθος του σχεδίου. Το αδιάφορο γκρι - μπεζ των σύγχρονων ελληνικών πόλεων δέχεται εδώ και αρκετά χρόνια την ανεξέλεγκτη χρωματική επίθεση της νέας γενιάς με την μορφή γκράφιτι και street-art έργων.

Το μαύρο χρώμα σίγουρα ταιριάζει στην αισθητική των Εξαρχείων

Πριν επισκεφτώ το έργο, είχα λόγω κάποιων δημοσιευμάτων αρνητική προδιάθεση. Φτάνοντας όμως εκεί για να βγάλω λίγες φωτογραφίες ανακάλυψα πως το "μέγεθος" τελικά μετράει. Το γκράφιτι παρότι είναι μικρής καλλιτεχνικής αξίας, καταφέρνει να επιβάλλει την αισθητική του στην ευρύτερη υποβαθμισμένη περιοχή.  

wild style γκράφιτι κάτω από την οδό Αθηνάς

Αυτό που με έκανε εντύπωση είναι κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες όπως το βάψιμο των κολωνών και της στάσης με ασπρόμαυρη παραλλαγή που κυριολεκτικά τα εξαφάνησε από το οπτικό μου πεδίο. Σημαντικό ήταν επίσης ότι δεν βάφηκαν οι επιγραφές των οδών και κάποιες κορνίζες παραθύρων. 

Η στάση του λεωφορείου εξαφανίστηκε

Ομοίως και οι κολώνες του δρόμου

Βέβαια η πρόδηλη αντίφαση μεταξύ ενός διατηρητέου μνημείου που λειτουργεί ως Πολυτεχνικό Ίδρυμα και μίας τολμηρής έως ακραίας αυθαίρετης αισθητικής παρέμβασης παραμένει. Μοιραίο είναι μελλοντικά η ζυγαριά να γύρει υπέρ της συντηρητικής αποκατάστασης του κτιρίου (ποντάρω στο μπεζάκι), ο στόχος όμως της παρέμβασης που ήθελε μάλλον να προκαλέσει επετεύχθη. 

Δεν μπορούμε να έχουμε την απαίτηση του σεβασμού των μνημείων και των νεοκλασικών κτιρίων μόνο από τους καλλιτέχνες ή τους writers των δρόμων. Απαιτούμε τον ανάλογο σεβασμό και το ενδιαφέρον της πολιτείας που πρώτη οφείλει να μεριμνά για την διάσωση των αρχιτεκτονικών θησαυρών μας. Η αισθητική κάποιων ενδεχομένως θα προβληθεί από τις ασπρόμαυρες (wild style) παραλλαγές. Ομοίως όμως προσβάλλεται και η δική μου αισθητική όταν τριγυρνώ στα Εξάρχεια, στο Μεταξουργείο και σε άλλες γειτονιές παρατηρώντας τα εκατοντάδες εγκαταλελειμμένα νεοκλασικά που περιμένουν να πέσουν. Τα ποιο τυχερά από αυτά διασώζονται επειδή στεγάζουν οίκους ανοχής που τα ψευτοσυντηρούν.

Λήφθηκε μέριμνα να μην βαφούν οι επιγραφές των οδών

Μόλις ελάχιστα τυχερά νεοκλασικά θα διασωθούν στην Αθήνα

Ρίχνουμε τις ευθύνες για τις άθλια αρχιτεκτονικά πόλεις μας στο παρελθόν, όταν σήμερα δεν είμαστε ικανοί να δώσουμε ούτε ένα ελάχιστο κίνητρο επισκευής και επαναχρησιμοποίησης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Τα ευχολόγια και οι πολιτικές μπουρδολογίες των διακεκριμένων δημάρχων, περιφερειαρχών και υπουργών μας στοχεύουν απλώς και μόνο στη δημαγωγία.  Ο κ. Νικήτας Κακλαμάνης, που αδιαφόρησε όταν ήταν δήμαρχος για τα νεοκλασικά της πόλης, θυμήθηκε εχθές με αφορμή το Πολυτεχνείο να ζητήσει αύξηση ποινών για πράξεις "βανδαλισμού". 

Αναρωτιέμαι λοιπόν:
Γιατί πρέπει να με προσβάλει η συγκεκριμένη αισθητική του Πολυτεχνείου και να μην με προσβάλει ο χαρτοπόλεμος της αφίσας και των πολιτικο-ποδοσφαιρικών συνθημάτων που επικρατεί σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας;
Γιατί να ευαισθητοποιηθώ επιλεκτικά για το συγκεκριμένο κτίριο όταν τριψήφιος αριθμός νεοκλασικών σπιτιών βρίσκεται υπό κατάρρευση στην ευρύτερη γειτονιά των Εξαρχείων και η πολιτεία σφυρίζει αδιάφορα;
Γιατί να καταδικάσω μία μικρή ομάδα παιδιών που μέσα σε ένα βράδυ έβαψε το κτίριο όταν γνωρίζω ότι για την αποκατάστασή του θα χρειαστούν επιτροπές, συμβούλια, αδειοδοτήσεις, μελέτες, κάποια χρόνια και μερικά εκατομμύρια ευρώ για να ξαναβαφούν απλώς δυο τοίχοι μπεζ;
Το μόνο που μπορώ να συμπεράνω είναι ότι έστω κι έτσι ένα φρεσκαρισματάκι  χρειαζόταν στο κτίριο.

 

Σε μουσική της Ευανθίας Ρεμπούτσικα ο Γιάννης Κότσιρας τραγουδάει "Σε μιαν Αθήνα βρώμικη", από το πρώτο του άλμπουμ "Αθώος ένοχος" που κυκλοφόρησε το 1996:

Σε μιαν Αθήνα βρώμικη,
σε μιαν Αθήνα αρχαία,
μεσάνυχτα στη Νομική
ψάχνω να βρω παρέα.